სამოქალაქო ქმედუნარიანობა იწყება იმ მომენტიდან, როდესაც მოქალაქე სრულწლოვანებას მიაღწევს. ამასთან, მოქმედი კანონმდებლობა ითვალისწინებს ინდივიდუალური შემთხვევების თვრამეტ წლამდე სრული ქმედუნარიანობის დაწყებას, გარკვეული პირობების გათვალისწინებით.
სრული სამოქალაქო ქმედუნარიანობის დაწყების ასაკი დადგენილია რუსეთის ფედერაციის სამოქალაქო კოდექსის 21-ე მუხლით. ამ დებულების თანახმად, ნებისმიერი მოქალაქე სრულ უფლებამოსილებას იძენს თვრამეტი წლის ასაკის, ანუ უმრავლესობის ასაკის მიღებიდან. მხოლოდ ამის შემდეგ შეუძლია ადამიანს სრულად დაასრულოს მრავალი ოპერაცია, გამოიყენოს გარკვეული უფლებები და აიღოს პასუხისმგებლობა. არასრულწლოვანთა სამოქალაქო იურიდიული შესაძლებლობები შეზღუდულია და მისი სპეციფიკური საზღვრები დადგენილია ასაკის მიხედვით, კანონმდებლობის ნორმებით. ასევე არის შემთხვევები სამოქალაქო ქმედუნარიანობის შეძენის თვრამეტი წლის ასაკის მიღწევამდე.
ქორწინების ხელშეკრულების საფუძველზე სამოქალაქო ქმედუნარიანობის შეძენა
თუ კანონმდებლობა დაუშვებს ქორწინების დადებას, სანამ ადამიანი თვრამეტი წლის გახდება, შესაბამისი უფლების გამოყენების შემდეგ, მოქალაქე იძენს სრულ იურიდიულ შესაძლებლობას. ამავდროულად, კანონი კონკრეტულად ადგენს, რომ ასეთი ქორწინების შემდგომი მოშლა, თუ ადამიანი არ მიაღწევს თვრამეტი წლის ასაკს, არ იწვევს ქმედუნარიანობის შეზღუდვას, ანუ ადამიანი რჩება ქმედუნარიანი. მაგრამ ქორწინების ბათილად ცნობა სასამართლოში შეიძლება გამოიწვიოს ქმედუნარიანობის შეზღუდვა, რაც სასამართლოს შეხედულებისამებრ რჩება, რომელმაც უნდა მიუთითოს შესაბამისი გარემოება გადაწყვეტილებაში.
ემანსიპაციის დროს ქმედუნარიანობის დაწყება
თვრამეტი წლის ასაკამდე სამოქალაქო ქმედუნარიანობის დაწყების კიდევ ერთი განსაკუთრებული შემთხვევა გათვალისწინებულია რუსეთის ფედერაციის სამოქალაქო კოდექსის 27-ე მუხლით. ეს სტატია ცხადყოფს ემანსიპაციის კონცეფციას, რომელიც გულისხმობს შრომითი ხელშეკრულების საფუძველზე მომუშავე პირის სამეწარმეო საქმიანობით დაკავებული პირის განცხადებას, რომელიც მინიმუმ თექვსმეტი წლისაა, სრულფასოვანი. ამ განცხადებას ატარებენ მეურვეობის ორგანოები, რომლებმაც ჯერ უნდა მიიღონ არასრულწლოვნის კანონიერი წარმომადგენლების თანხმობა. თუ მშობლები, სხვა კანონიერი წარმომადგენლები არ იძლევიან ასეთ თანხმობას, მაშინ ემანსიპირებული პირის ქმედუნარიანობის აღიარება შეიძლება მოხდეს მხოლოდ სასამართლოს გადაწყვეტილებით. ემანსიპაციას უდიდესი პრაქტიკული მნიშვნელობა აქვს, ვინაიდან მისი განხორციელების მომენტიდან არასრულწლოვანი დამოუკიდებლად აგებს პასუხს საკუთარ ვალდებულებებზე, აღარ შეიძლება პასუხისმგებლობის დაკისრება მის მშობლებზე.
