სისხლის სამართლის საქმის აღძვრა ხორციელდება კანონით დადგენილი ერთ-ერთი მიზეზისა და საფუძვლის არსებობის პირობებში. პროცედურულად, სისხლის სამართლის საქმის აღძვრა ფორმდება გამომძიებლის ან საგამოძიებო ოფიცრის მიერ დადგენილების გამოცემით.
სისხლის სამართლის საპროცესო კანონმდებლობით დადგენილია, რომ სისხლის სამართლის საქმის აღძვრა დასაშვებია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ არსებობს საფუძველი, ასეთი მოქმედების საფუძველი. სისხლის სამართლის საქმის აღძვრის მხოლოდ ოთხი მიზეზი არსებობს, მათ შორის განცხადება დანაშაულის ჩადენის შესახებ, პროკურორის ბრძანება გამოძიებისთვის მასალების გაგზავნის შესახებ, დანაშაულის ოქმი და აღიარება. საქმის აღძვრის საფუძველი მითითებულია რუსეთის ფედერაციის სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსში ყველაზე ზოგადი ფორმით - ეს არის საკმარისი მონაცემები, რომელიც საშუალებას გვაძლევს ვივარაუდოთ კონკრეტულ შემთხვევაში დანაშაულის ნიშნების არსებობის შესახებ. თუ ზემოთ ჩამოთვლილი მიზეზებიდან ერთ – ერთი გამოვლენილია და მითითებული საფუძვლებიც არსებობს, მაშინ გამომძიებელი ან გამომძიებელი აწარმოებს სისხლის სამართლის საქმის აღძვრის პროცედურულ რეგისტრაციას.
როგორ ხდება სისხლის სამართლის საქმის აღძვრა ოფიციალურად?
სისხლის სამართლის საქმეების აბსოლუტური უმრავლესობა წარმოადგენს საზოგადოებრივი დევნის საქმეებს, დადგენილია ერთიანი პროცედურა მათი აღძვრისთვის. საქმის აღძვრისას მთავარი დოკუმენტია შესაბამისი დადგენილება, რომელსაც ადგენს გამომძიებელი ან გამომძიებელი. მითითებულ გადაწყვეტილებაში უნდა აისახოს არა მხოლოდ სავალდებულო დეტალები, არამედ კონკრეტული მიზეზები, სისხლის სამართლის საქმის აღძვრის საფუძველი. საფუძვლების დახასიათებისას გამომძიებელმა ან დაკითხვის ოფიცერმა უნდა ჩამოთვალოს კონკრეტული ნიშნები, რომლებიც მიუთითებს დანაშაულის ჩადენაზე. გადაწყვეტილების მიღებისთანავე, გადაწყვეტილება გადაეგზავნება პროკურორს, რომელსაც შეუძლია გააუქმოს იგი, თუ იგი უკანონოდ მიიჩნევს. გარდა ამისა, თუ კონკრეტულ შემთხვევაში არის განმცხადებელი, ამ მოქალაქეს ეგზავნება რეზოლუციის ასლიც.
სისხლის სამართლის საქმის აღძვრის სპეციალური პროცედურა
შედარებით მცირე რაოდენობის დანაშაული, რომლისთვისაც სასჯელი გათვალისწინებულია სისხლის სამართალში, ითვლება კერძო დევნის საქმეებად. ამ კატეგორიის შემთხვევებში შედის ცილისწამება, ცემა, ჯანმრთელობის მცირე დაზიანება. ასეთ ვითარებაში სისხლის სამართლის საქმე აღიძვრება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ არსებობს დაზარალებულის განცხადება. სისხლის სამართლის საქმის აღძვრის სხვა მიზეზები ამ შემთხვევაში არ ვრცელდება, ვინაიდან გამომძიებელს ან გამომძიებელს უფლება აქვს მიიღოს შესაბამისი პროცედურული გადაწყვეტილება მხოლოდ დაზარალებულის განცხადების მიღების შემთხვევაში. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ასეთი შემთხვევების გამოძიება ხორციელდება ზოგადი წესით, არ განსხვავდება რაიმე თავისებურებებით.
