საწარმოს მუშაობის რეჟიმებთან დაკავშირებული საკითხები რეგულირდება რუსეთის ფედერაციის შრომის კოდექსით. სამუშაოების ძირითადი, ყველაზე ხშირად მოქმედი რეჟიმი არის ნორმალიზებული სამუშაო დღე, რომელიც გრძელდება 9 საათის განმავლობაში, სადილის შესვენების გათვალისწინებით. ზოგიერთ შემთხვევაში, საწარმოს მუშაობის ოპტიმიზაციის მიზნით, სხვა რეჟიმებიც გამოიყენება.
საწარმოს მოქმედი რეჟიმები
რუსეთის ფედერაციის შრომის კოდექსის მე -17 თავში ჩამოთვლილია სამუშაო დროის რეჟიმების რამდენიმე ტიპი, რომლებიც შეიძლება მუშაობდნენ საწარმოში. Ეს არის:
- სტანდარტიზებული 8-საათიანი სამუშაო დღე;
- არარეგულარული სამუშაო საათები;
- შრომითი საქმიანობა მოქნილი გრაფიკით;
- ცვლაში მუშაობა;
- სამუშაო საათების შეჯამებული აღრიცხვა;
- შრომითი საქმიანობა სამუშაო დღის ნაწილებად დაყოფის შესაძლებლობით.
საწარმოს მოქმედი რეჟიმების ძირითადი მახასიათებლები
სტანდარტიზებული სამუშაო დღეა კვირაში 40 საათი, თანამშრომლები ლანჩის შესვენებებით მუშაობენ ორშაბათიდან პარასკევის ჩათვლით, ხოლო ბოლო სამუშაო დღე შემცირებულია 1 საათით.
არარეგულარული სამუშაო დრო რეგულირდება რუსეთის ფედერაციის შრომის კოდექსის 101-ე მუხლით. იგი ძირითადად გამოიყენება ადმინისტრაციული თანამდებობის პირებისათვის, რომელთა მუშაობის ხანგრძლივობის აღრიცხვა შეუძლებელია. შრომის კოდექსი საშუალებას აძლევს ამ მუშებს ჩაერთონ თავიანთი სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებაში მათთვის დადგენილი სამუშაო საათების მიღმა. არარეგულარული სამუშაო დრო არ არის დადგენილი ყველასთვის, მათი გამოყენება უნდა იყოს გათვალისწინებული შრომითი ან კოლექტიური ხელშეკრულებით.
შრომითი საქმიანობა მოქნილი გრაფიკით რეგულირდება რუსეთის ფედერაციის შრომის კოდექსის 102-ე მუხლით. ექსპლუატაციის ამ რეჟიმში სამუშაო დღის დასაწყისი, მისი დასრულება ან მთლიანი ხანგრძლივობა განისაზღვრება მხარეთა შეთანხმებით. დასაქმებული ვალდებულია იმუშაოს საანგარიშო პერიოდში დამსაქმებლის მიერ დადგენილი სამუშაო საათების საერთო რაოდენობა, რომელიც აღებულია როგორც სამუშაო დღე, კვირა, თვე და ა.შ.
ცვლადი მუშაობის რეჟიმი სასურველია გამოვიყენოთ საწარმოებში, სადაც უწყვეტი წარმოების ციკლია. ეს რეჟიმი რეგულირდება რუსეთის ფედერაციის შრომის კოდექსის 103-ე მუხლით. 2, 3 ან 4 ცვლაში ორგანიზებული სამუშაოები საშუალებას იძლევა უფრო ეფექტურად გამოიყენოთ ძვირადღირებული მაღალტექნოლოგიური აღჭურვილობა, მანქანები და მექანიზმები. მორიგეობის გრაფიკის გამოყენება რეკომენდებულია სსრკ-ს შრომის სახელმწიფო კომიტეტის განმარტებით და პროფკავშირების გაერთიანების ცენტრალურ საბჭოსთან 1967 წლის 8 აპრილს.
სამუშაო დროის შეჯამებული აღრიცხვა ხორციელდება იმ შემთხვევაში, როდესაც სამუშაო დღის სტანდარტიზებული ხანგრძლივობის დაცვა შეუძლებელია გარკვეული სახის სამუშაოების შესრულებისას. ამ შემთხვევაში დადგენილი სააღრიცხვო პერიოდის მაქსიმალური ხანგრძლივობა არ უნდა აღემატებოდეს 1 წელს.
საწარმოს საქმიანობის რეჟიმი სამუშაო დღის ნაწილებად დაყოფის შესაძლებლობით დგინდება იმ შემთხვევაში, თუ ეს აუცილებელია და სამუშაოს განსაკუთრებული ხასიათიდან გამომდინარე. მისი გამოყენება ასევე შეიძლება სამუშაოების შესრულებისას, რომლის ინტენსივობა მნიშვნელოვნად იცვლება ერთი სამუშაო დღის განმავლობაში (ცვლაში). ამ შემთხვევაში სასურველია სამუშაო დღის დაყოფა ნაწილებად ისე, რომ მუშები ერთი უწყვეტი ცვლის დროს უსაქმოდ არ იდგნენ.
