სახელშეკრულებო სამართალი წარმოადგენს ვალდებულებათა კანონის ტიპს, რომელიც შედგება სამართლებრივი ნორმებისგან, რომლებიც მიზნად ისახავს სამოქალაქო სამართლის ბრუნვაში მონაწილეებს შორის ურთიერთობების მოწესრიგებას, რომლებიც წარმოიშობა ამ მონაწილეთა მიერ სხვადასხვა ხელშეკრულებების გაფორმებიდან. სახელშეკრულებო სამართალი, თავის მხრივ, შეიძლება დაიყოს ცალკეული სახელშეკრულებო ვალდებულებების ინსტიტუტებად, რაც დამოკიდებულია ხელშეკრულების საგანზე (მაგალითად, იჯარა, ხელშეკრულება, მომსახურების გაწევა, ყიდვა-გაყიდვა და ა.შ.).
სახელშეკრულებო სამართლის შესაბამისობა და მისი მოქმედება
საკონტრაქტო სამართალი ყოველწლიურად უფრო და უფრო აქტუალური ხდება. ეს გამოწვეულია სამოქალაქო-სამართლებრივი ურთიერთობების მონაწილეთა პროფესიონალიზმის ზრდით, მათ შორის სახელშეკრულებო. მიუხედავად იმისა, რომ მოქმედი კანონმდებლობა საშუალებას იძლევა ზოგიერთი სახის გარიგების ზეპირად დადება (მაგალითად, ყიდვა-გაყიდვა), სახელშეკრულებო ურთიერთობის მხარეები უმეტეს შემთხვევაში მიმართავენ ხელშეკრულების წერილობით ფორმას. ეს მიდგომა, უპირველეს ყოვლისა, იძლევა გარანტიას, რომ მხარეები შეასრულებენ ხელშეკრულებით გათვალისწინებულ ვალდებულებებს და მათ გარანტიას აძლევს უფლებების გარკვეულ ჩამონათვალს.
ამასთან, უნდა აღინიშნოს, რომ გარიგების წერილობითი დადასტურება ხელშეკრულების სახით არ იძლევა გარანტიას მის კანონიერებას თავისთავად. მოქმედი კანონმდებლობა შეიცავს უამრავ შეზღუდვას და სავალდებულო დებულებას, რომელთა შეცვლა შეუძლებელია მხარეთა შეთანხმებით, ანუ დადებულ ხელშეკრულებაში. ამრიგად, ხელშეკრულების შედგენისას არ უნდა დაივიწყოს კანონის ტრიუმფი მხარეების შეთანხმებაზე.
პროფესიონალურად შედგენილი კონტრაქტი ხდება ინსტრუმენტი, რომელიც უზრუნველყოფს მომავალი გარიგების წარმატების გარანტიას. ამგვარი შეთანხმება მკაფიოდ უნდა არეგულირებდეს მხარეებს შორის ურთიერთობას, როგორც იმ შემთხვევაში, თუ მხარეები ასრულებენ თავიანთ ვალდებულებებს, ასევე რომელიმე მხარის მიერ ხელშეკრულების პირობების დარღვევის შემთხვევაში. ამ შემთხვევაში ხელშეკრულება გადაიქცევა მხარეთა ინტერესების დასაცავად.
სახელშეკრულებო სამართლის საკანონმდებლო რეგულირება
მოქმედი კანონმდებლობა შეიცავს უამრავ წესსა და რეგულაციას, რომელიც არეგულირებს სამართლის განხილულ დარგს. მიუხედავად იმისა, რომ კანონი მიზნად ისახავს სახელშეკრულებო ურთიერთობის თითოეული მხარის ინტერესების დაცვას, ეს უკანასკნელი შეიცავს უამრავ "ცარიელ" წერტილს და ბუნდოვან პუნქტს. ამიტომ დღეს უამრავი კომპანიაა სპეციალიზირებული გარიგებების იურიდიულ უზრუნველყოფაში.
ამჟამად მიმდინარეობს სამოქალაქო კანონმდებლობის აქტიური რეფორმა საკონტრაქტო სამართლის სფეროში. მის ბევრმა სფერომ უკვე განიცადა მნიშვნელოვანი ცვლილებები (მაგალითად, დაპირება და ჩარიცხვა). გარდა ამისა, მრავალი მთავარი რომანი ჯერ კიდევ არ გახლდათ მოქმედი კანონმდებლობის ნაწილი, მაგრამ ისინი უკვე ხორციელდება სასამართლო კანონმდებლობის ფარგლებში. ზემოაღნიშნულთან დაკავშირებით, საკონტრაქტო სამართლის გამოყენებისას განსაკუთრებული სიფრთხილე უნდა გამოიჩინოთ როგორც მოქმედი კანონმდებლობის, ასევე დადგენილი სასამართლო პრაქტიკის მიმართ.
ზემოთქმულის შეჯამებით, აღსანიშნავია, რომ სახელშეკრულებო სამართალი დღეს სამოქალაქო სამართლის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ქვესექტორია. სახელშეკრულებო ურთიერთობები ყველგან ჩნდება: ინდივიდუალური ხელშეკრულებებიდან გლობალური ხელშეკრულებებით დასრულებული. მიუხედავად იმისა, რომ კანონმდებლობა გარკვეულ ნაწილში არეგულირებს ამგვარ ურთიერთობებს, განვითარებადი ურთიერთობის მრავალი ასპექტი მხარეთა შეხედულებისამებრ რჩება.
