ქონება კლასიფიცირდება სხვადასხვა კრიტერიუმების მიხედვით, რომელთაგან ერთ – ერთია ეკონომიკური სუბიექტის მიერ რესურსების, წარმოების საშუალებებისა და ქონების უზრუნველყოფის ფორმა. ამ თვალსაზრისით, საკუთრების საკუთრების სამი ტიპი შეიძლება გამოიყოს: ნაწილობრივი, კოლექტიურ-წილობრივი და კოლექტიურ-ერთობლივი მითვისება.
ნაწილობრივი ათვისება
მიუხედავად იმისა, რომ არსებობს განსხვავებული მიდგომები ქონებრივი ურთიერთობების ანალიზისადმი, ხაზგასმულია მათი კლასიფიკაციის ზოგადი კრიტერიუმები. ამავე დროს, მთავარია შემდეგი: მფლობელებს შორის ურთიერთობის ხასიათი, სუბიექტებს შორის ქონების განაწილების შესაძლებლობა და მათ მიერ მათი ნივთების სოციალიზაციის ხარისხი. ეს კრიტერიუმები იწვევს მითვისების სამ ფორმას, რომელთაგან პირველი არის კერძო მითვისება.
მთავარი მახასიათებელი, რომელიც ახასიათებს მას, არის ინდივიდების დამოკიდებულება საკუთრების მიმართ, როგორც პირადი გამდიდრების გზა. კერძო მითვისება ხდება ორი სახის კერძო საკუთრებაში. პირველი ტიპი არის საკუთრების უფლება პირის წარმოების მატერიალურ პირობებზე, რომელიც იყენებს სხვის შრომას. მაგალითად, სახსრები შეიძლება ეკუთვნოდეს ერთ საჯარო ნაწილს, ხოლო მეორე ნაწილი დამოკიდებულია მფლობელებზე, ამიტომ ხდება მათი ექსპლუატაცია. მეორე ტიპი არის პირის წარმოების საშუალებების საკუთრება, რომელიც მუშაობს პირადად. ამის მაგალითია ხელოსნები და გლეხები, რომლებიც მხოლოდ საკუთარი შრომით ცხოვრობენ.
კოლექტიური წილის დავალება
სხვა ფორმაა კოლექტიური წილის მითვისება. მას აქვს გამორჩეული თვისებები. პირველ რიგში, ეს არის კერძო წილების შერწყმის შედეგი, რომლებიც ყველა მონაწილის მიერ შედის საერთო საკუთრებაში. მეორეც, ის მიზნად ისახავს ყველა მონაწილის საერთო მიზნების მიღწევას, ამიტომ მისი განხორციელება შეუძლებელია ერთი მენეჯმენტის გარეშე. მესამე, ქონების გამოყენების შედეგები ნაწილდება განაწილებულ მონაწილეთა შორის, თითოეული მათგანის წილის გათვალისწინებით.
კოლექტიურ-ერთობლივი დავალება
ბოლო ფორმაა კოლექტიური და ერთობლივი ათვისება. იგი ხასიათდება იმით, რომ არ არსებობს ქონების კონკრეტული წილი, რომელიც ეკუთვნის თითოეულ მესაკუთრეს. გარდა ამისა, გუნდში გაერთიანებული ყველა ადამიანი განიხილავს ყველა წარმოების აქტივს, როგორც მათ განუყოფლად კუთვნილებას. ეს ნიშნავს, რომ არცერთ მონაწილეს არ შეუძლია თავად მიითვისოს ქონების რომელიმე ნაწილი და გამოიყენოს იგი.
ერთობლივი საკუთრებიდან მიღებული შემოსავალი ნაწილდება ადამიანებზე თანაბრად ან დამოკიდებულია იმაზე, თუ რა შრომითი წვლილი შეიტანა თითოეულ მონაწილეს. მითვისების ამ ფორმის საფუძველია სამართლიანობა და ნდობა, რადგან გუნდში თითოეული ადამიანი მთლიანად დამოკიდებულია სხვა წევრებზე. ამავე დროს, ყველას იმედი აქვს უკანონო ქმედებების არარსებობაზე, რაც უარყოფითად აისახება ნებისმიერი მონაწილის შემოსავალზე.
