ჩვენებაზე უარის თქმა შეგიძლიათ, თუ სისხლის სამართლის პროცესში გაქვთ ბრალდებულის, ეჭვმიტანილის, ბრალდებულის სტატუსი. მსგავსი უფლება აქვს მოწმესაც, მაგრამ მხოლოდ მაშინ, როდესაც საქმე ეხება საკუთარი თავის, მეუღლისა და ახლო ნათესავების წინააღმდეგ ჩვენების მიცემას.
როგორც წესი, სისხლის სამართლის საქმის ნებისმიერი მონაწილე ვალდებულია მისცეს ჩვენება კომპეტენტურ ორგანოებში და შესაბამისი ინფორმაციის მიწოდებაზე უარი სისხლისსამართლებრივი დევნის საფუძველია. ამასთან, სისხლის სამართლის საპროცესო მოქმედი კანონმდებლობა ითვალისწინებს რამდენიმე გამონაკლისს, რომლის მიხედვითაც, გარკვეული კატეგორიის პირებმა შეიძლება უარი თქვან ჩვენების მიცემაზე. ზოგჯერ ასეთი უარი ზოგადია, სხვა შემთხვევაში ადამიანი უარს ამბობს მკაცრად განსაზღვრულ გარემოებებზე, რაც მას არ შეიძლება მოჰყვეს რაიმე სასჯელის დაკისრებას.
ჩვენებაზე სრული უარის თქმის შესაძლებლობა
სისხლის სამართლის პროცესის ერთადერთ მონაწილეს შეუძლია სრულად თქვას უარი ჩვენების მიცემაზე - პირი, ვის მიმართაც მიმდინარეობს გამოძიება ან სასამართლო პროცესი. სისხლის სამართლის საქმის სხვადასხვა ეტაპზე ამ მონაწილეს შეიძლება ეწოდოს ეჭვმიტანილი, ბრალდებული, ბრალდებული, მაგრამ ყველა შემთხვევაში მას აქვს შესაბამისი უფლება. რუსეთის ფედერაციის სისხლის სამართლის საპროცესო კოდექსი სპეციალურად ითვალისწინებს სავალდებულო გაფრთხილებას ასეთი პირის მიმართ, რომ მის მიერ გაჟღერებული ინფორმაცია შეიძლება გამოყენებულ იქნას სისხლის სამართლის საქმეში მნიშვნელოვანი გარემოებების დასადასტურებლად. ამ შემთხვევაში, ასეთი ჩვენების შემდგომი უარყოფა არ იწვევს მათ ავტომატურ გაუქმებას.
ჩვენებაზე უარის თქმის განსაკუთრებული შემთხვევები
სისხლის სამართლის საქმის სხვა მონაწილეებმა ასევე შეიძლება უარი თქვან ჩვენების მიცემაზე გარკვეულ ვითარებაში. კერძოდ, ასეთი უფლება აქვთ მოწმეებს, რომლებსაც აქვთ სრული უფლება არ გაამჟღავნონ ნებისმიერი ინფორმაცია, რომელსაც შეუძლია მისცეს ჩვენება პირადად მის, მეუღლისა და სხვა ახლო ნათესავების წინააღმდეგ. ახლო ნათესავებში ასევე შედიან მშობლები, შვილები, ბებიები, ბაბუები, შვილიშვილები, ნაშვილები, მშვილებლები, დები, ძმები. გასათვალისწინებელია, რომ სისხლის სამართლის საპროცესო კანონმდებლობა მთლიანად კრძალავს სისხლის სამართლის საქმეში მოწმის სტატუსით მონაწილეობის მიღებაზე. ასეთი პირები არიან სასულიერო პირები, სახელმწიფო სათათბიროს დეპუტატები, ფედერაციის საბჭოს წევრები, იურისტები და დამცველები, რომლებსაც აქვთ უფლება არ გაამჟღავნონ მიღებული ინფორმაცია თავიანთი პროფესიული მოვალეობების უშუალო შესრულებისას (მაგალითად, მღვდელი შეიძლება იყოს საიდუმლო აღიარებით) გარდა ამისა, მოსამართლეებს, ნაფიც მსაჯულებს, რომლებიც არ იკითხებიან იმ ინფორმაციასთან დაკავშირებით, რომელიც მათ შეისწავლეს კონკრეტულ საქმეში მონაწილეობის დროს, აქვთ ეს უფლება.
