აღკვეთის უმაღლესი ზომა, სისხლის სამართლის საპროცესო მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად, არის პატიმრობა. სასამართლომ შეიძლება დააწესოს ეს ზომა ეჭვმიტანილებისთვის და ბრალდებული გარკვეული კატეგორიის დანაშაულის ჩადენაში, ისევე როგორც სხვა გამონაკლის შემთხვევებში.
აღკვეთის ღონისძიებები ედება ეჭვმიტანილებს, რომლებიც ბრალდებულნი არიან დანაშაულის ჩადენაში, სასამართლოს განაჩენის გამოტანის პერიოდის განმავლობაში. აღკვეთის ღონისძიების უმაღლესი ზომა მიიღება პატიმრობაში, რომლის დანიშვნის განსაკუთრებული უფლება ეძლევა სასამართლოს. ზოგადი წესი განსაზღვრავს, რომ აღკვეთის ღონისძიების არჩევა შესაძლებელია მხოლოდ იმ დანაშაულის ჩადენისას, რომლისთვისაც შეიძლება დაწესდეს თავისუფლების აღკვეთა სამ წელზე მეტი ვადით. ამ შემთხვევაშიც კი, სასამართლომ უნდა დაასკვნა, რომ შეუძლებელია სხვა, უფრო მსუბუქი აღკვეთის ღონისძიების განსაზღვრა გამოძიების, გამოძიების, სასამართლო განხილვის პერიოდის განმავლობაში. ამავდროულად, სასამართლოს გადაწყვეტილება, რომელიც ამ ღონისძიების მიზნის ოფიციალურობას წარმოადგენს, არ შეიძლება იყოს დაუსაბუთებელი, იგი უნდა შეიცავდეს მითითებებს კონკრეტულ გარემოებებზე (მაგალითად, ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობის შედეგებზე), რომლებიც ამგვარი გადაწყვეტილების მიზეზად იქცა.
კაპიტალის შეზღუდვის დანიშვნის განსაკუთრებული შემთხვევები
ზოგიერთ შემთხვევაში, აღკვეთის უმაღლესი ზომა სასამართლომ შეიძლება დააკისროს თუნდაც ეჭვის გამო, მცირე სიმძიმის არასწორი ქმედების ჩადენის ბრალდებით, რისთვისაც პასუხისმგებლობა არ აღწევს სამ წლამდე თავისუფლების აღკვეთას. ეს ვარიანტი შესაძლებელია იმ შემთხვევებში, როდესაც შეუძლებელი იყო ეჭვმიტანილის ან ბრალდებულის ვინაობის დადგენა, აგრეთვე რუსეთის ფედერაციაში მუდმივი საცხოვრებელი ადგილის არარსებობის შემთხვევაში. გარდა ამისა, დაკავების დანიშვნა შესაძლებელია ასეთი პირის არადამაკმაყოფილებელი ქცევის შემთხვევაში, რაც ნიშნავს ადრე დანიშნული პრევენციული ღონისძიების დარღვევას, სასამართლო და საგამოძიებო ორგანოებიდან გაქცევას. თუ ასეთი ზომა დაენიშნა არასრულწლოვანს, მაშინ იგი უნდა იყოს ეჭვმიტანილი, ბრალი მძიმე, განსაკუთრებით მძიმე დანაშაულში (საშუალო სიმძიმის დანაშაულისთვის თავისუფლების აღკვეთა ნებადართულია გამონაკლის შემთხვევებში).
სიკვდილით დასჯის დანიშვნის პროცედურა
აღკვეთის ღონისძიებას პატიმრობის შეფარდების გზით ნიშნავს მოსამართლე მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ არსებობს შესაბამისი შუამდგომლობა გამომძიებლისგან, საგამოძიებო ოფიცრისგან. ეს თანამდებობის პირები ვალდებულნი არიან წერილობით დაასაბუთონ ამ კონკრეტული ღონისძიების არჩევის აუცილებლობა, უზრუნველყონ მტკიცებულებები, რომლებიც ამყარებენ მათ არგუმენტებს. აღკვეთის ღონისძიების შეფარდების საკითხი წყდება ცალკე სასამართლო სხდომაზე, რომელზეც სავალდებულოა მიყვანილი ეჭვმიტანილი ან ბრალდებული. შუამდგომლობის განხილვისას მოსამართლემ შეიძლება დააკმაყოფილოს იგი ან უარი თქვას ამ ღონისძიების დადებაზე. მეორე შემთხვევაში, სასამართლოს შეუძლია დამოუკიდებლად დააკისროს შინაპატიმრობა ან გირაო.
