ბოლო პერიოდში განსაკუთრებული მნიშვნელობა შეიძინა მოქალაქეთა რეგისტრაციის წესების გამოყენებისა და განხორციელების საკითხებმა. ამის მთავარი მიზეზი იყო სამართალდარღვევათა რაოდენობის მნიშვნელოვანი ზრდა, ჩადენილი პირების მიერ, რომლებიც ცხოვრობენ რუსეთის ფედერაციის ტერიტორიაზე დოკუმენტების და რეგისტრაციის გარეშე.
რუსეთის ფედერაციის კონსტიტუცია გარანტირებულია თითოეული მოქალაქის თავისუფლად გადაადგილების უფლებაზე მის მთელ ტერიტორიაზე, აგრეთვე არჩევანის გაკეთების ადგილისა და საცხოვრებელი ადგილის მის საზღვრებში. ამ დებულების განხორციელების მიზნით მიღებულ იქნა ნორმატიული აქტები, რომლებიც არეგულირებენ ამ სფეროში სამართლებრივ ურთიერთობებს. რეგისტრაციის ნაცვლად დაინერგა მოქალაქეთა რეგისტრაცია მათ საცხოვრებელ ადგილზე. მისი მთავარი განსხვავება იმაშია, რომ იგი არ არის ნებართვითი, მაგრამ შეტყობინების ხასიათისაა. საცხოვრებელ ადგილას რეგისტრაცია უნდა განვიხილოთ, როგორც მოქალაქეთა სპეციალური რეგისტრაცია, რომელსაც ახორციელებს უფლებამოსილი სახელმწიფო ორგანოები მოსახლეობის მიგრაციის შესახებ მონაცემების მისაღებად. რეგისტრაცია არის ერთგვარი ნებართვა, რომ მოქალაქემ იცხოვროს კონკრეტულ ადგილას. რეგისტრაცია არის ვალდებულება და არა უფლება. ეს არ უნდა ჩაითვალოს ადამიანის თავისუფალი გადაადგილების უფლების დარღვევად, რადგან საცხოვრებელი ადგილის არჩევა ხდება დამოუკიდებლად. საცხოვრებელ ადგილზე რეგისტრაციისთვის მოქალაქემ უნდა წარუდგინოს განცხადება სარეგისტრაციო ორგანოს, წარუდგინოს პასპორტი ან პირადობის დამადასტურებელი სხვა დოკუმენტი, ასევე საცხოვრებელში გადაადგილების უფლების დამადასტურებელი დოკუმენტები. მოქალაქეთა რეგისტრაციის წესების დარღვევა იწვევს ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობის დაწყებას. საცხოვრებელ ადგილას რეგისტრაციასთან დაკავშირებულია მრავალი სამართლებრივი ასპექტი: ეს არის პენსიებისა და სარგებლის დარიცხვისა და გადახდის, პროცედურის განსაზღვრისა და გათვალისწინებული შეღავათების ტიპები (სხვადასხვა რეგიონში ისინი განსხვავდებიან ერთმანეთისგან), დაკავშირებული საგადასახადო რეგისტრაციის, საცხოვრებლის რიგში დგომის, ხმის უფლების გამოყენების, სამედიცინო დახმარების მიღების და ა.შ. ამრიგად, შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ დიდი მნიშვნელობა აქვს რეგისტრაციას ნებისმიერი ადამიანის ცხოვრებაში, რომლის გარეშეც შეუძლებელია კანონით გათვალისწინებული უფლებების ნორმალური განხორციელება.
